Νέος Οργανισμός στο ΕΚΠΑ: Τί πραγματικά σημαίνει για το Πανεπιστήμιο και την φοιτητική καθημερινότητα

Κείμενο τεκμηρίωση των σχημάτων Αριστερής Ενότητας στο ΕΚΠΑ

Παρά το γεγονός ότι πριν τρία χρόνια πέρασε ο νόμος-πλαίσιο Διαμαντοπούλου, ο οποίος αναδιάρθρωνε ριζικά την δομή και τη λειτουργία του Πανεπιστημίου, την πρακτική του εφαρμογή την βλέπουμε τώρα να εκτυλίσσεται σταδιακά. Τον τελευταίο χρόνο συστάθηκε η αυταρχική και συγκεντρωτική δομή των Συμβουλίων Ιδρύματος, εφαρμόστηκε, με αλλαγές από το αρχικό πλάνο, το Σχέδιο Αθηνά I (καταργήσεις σχολών, συγχωνεύσεις τμημάτων) και το αποκορύφωμα, βέβαια, ήταν η εν μια νυκτί απόφαση για μαζικές απολύσεις και διαθεσιμότητες σε όλο το φάσμα του Διοικητικού Προσωπικού των ιδρυμάτων.

Το νομικό πλαίσιο που θεσμοθετεί όλες τις αλλαγές που έγιναν στο ΕΚΠΑ, αλλά και αυτές που έπονται, είναι ουσιαστικά το έγγραφο του «Οργανισμού» του ιδρύματος. Πρόκειται δηλαδή για τον εφαρμοστικό κανονισμό του νόμου 4009/2011. Τα βασικά του σημεία προβλέπουν:

Ø    Για τα ζητήματα της φοίτησης

·      Πιστωτικές μονάδες / πτυχίο-ατομικός φάκελος

(άρθρο Δ1) Σύμφωνα με τον οργανισμό, για την απόκτηση του «τίτλου σπουδών» (sic) δεν θα απαιτείται ορισμένος αριθμός μαθημάτων, αλλά αντίστοιχα ορισμένος αριθμός πιστωτικών μονάδων (240), οι οποίες αποκτώνται είτε με μαθήματα είτε με εργασίες, είτε με ανταλλαγές συγγραμμάτων είτε, όπως ορίζεται στο κείμενο με «δραστηριότητες» (?). Mε αυτόν τον τρόπο, ουσιαστικά καταργείται το ενιαίο πτυχίο (έτσι κι αλλιώς μετονομάζεται μέσα στο κείμενο ως τίτλος σπουδών), και αντικαθίσταται από έναν ατομικό φάκελο δραστηριοτήτων ο οποίος δεν εξασφαλίζει κανένα επαγγελματικό δικαίωμα και καμία συλλογική διεκδίκηση. Ειδικά στον εργασιακό μεσαίωνα που διανύουμε με μισθούς 300 ευρώ και ανασφάλιστη επισφαλή εργασία, ο συλλογικός αγώνας είναι το τελευταίο όπλο που έχουμε απέναντι στην εργοδοτική εκμετάλλευση. 

·      Συγγράμματα

(άρθρο Δ10) Στο κείμενο ορίζεται ότι «διδακτικό σύγγραμμα θεωρείται κάθε έντυπο ή ηλεκτρονικό βιβλίο, περιλαμβανομένων των ηλεκτρονικών βιβλίων ελεύθερης πρόσβασής, καθώς και των εντύπων ή ηλεκτρονικών ακαδημαϊκών σημειώσεων». Επομένως, ήδη μετά την δραματική περικοπή των συγγραμμάτων, ανοίγει ο δρόμος για ένα ακαδημαϊκό μέλλον όπου ο φοιτητής δε θα δικαιούται κανένα διδακτικό σύγγραμμα και όλη η διδακτική διαδικασία θα επιφορτίζει το φοιτητή με δυσβάσταχα κόστη και θα ακρωτηριάζει την πρόσβασή του στη γνώση.

·      Διαγραφές

Το ζήτημα των διαγραφών δεν αναφέρεται σε κανένα σημείο του οργανισμού με αποτέλεσμα να αφήνεται στην αυθαιρέτη εξουσία της κάθε Συνεύλευσης Τμήματος να κρίνει ad hoc μέσω επιτροπής ποιος/α φοιτητής/τρια θα μπορέσει να διατηρήσει τη φοιτητική του ιδιότητα. Αυτή η τακτική ωστόσο, δε λαμβάνει υπόψην τις σύγχρονες συνθήκες φοίτησης, με φοιτητές/τριες εργαζόμενους/ες για τους οποίους/ες δεν καθίσταται δυνατό να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους μέσα στον προβλεπόμενο χρόνο.

·      Πειθαρχικά παραπτώματα και ποινές

(Άρθρο Θ2, Θ3) Στον οργανισμό προβλέπονται πειθαρχικά παραπτώματα για προπτυχιακούς/ες και μεταπτυχιακούς/ες φοιτητές/τριες καθώς και υποψηφίους/ες διδάκτορες. Ειδικότερα προβλέπονται ως πειθαρχικά παραπτώματα « α) Η χρήση μέσων ή μεθόδων που παραβιάζουν το αδιάβλητο των εξετάσεων. β) Η εκ προθέσεως καταστροφή περιουσίας του Ιδρύματος. γ) Η εκούσια παρεμπόδιση της εύρυθμης λειτουργίας του Ιδρύματος και των υπηρεσίων του.» Ως ποινές για τη διάπραξη παραπτώματος προβλέπονται, ανάλογα με τη βαρύτητα του παραπτώματος, έγγραφη επίπληξη, αναστολή φοιτητικής ιδιότητας από μήνα μέχρι έτος και οριστική διαγραφή. Παρατηρώντας, ωστόσο, την πολύ αφηρημένη διατύπωση των πειθαρχικών παραπτωμάτων, αφήνεται στην αυθαίρετη και αυταρχική φύση κάθε Προέδρου Τμήματος και Πειθαρχικού Συμβουλίου να εντάξει οποιαδήποτε θεωρούμενη ως «μη κανονική» φοιτητική συμπερίφορα στο νομικό προβλεπόμενο. Ουσιαστικά ανοίγει ένας δρόμος καταστολής οποιασδήποτε παρέμβασης στο χώρο του Πανεπιστημίου, αφού αυτή είναι δυνατόν να εμπίπτει στο γενικευτικό αυτό πλαίσιο.

·      Συνέλευση Φοιτητών

Ο οργανισμός σε κανένα σημείο του δεν αναφέρει τις Συνελεύσεις Φοιτητών. Στην πράξη παραγνωρίζει κάθε μορφή παρέμβασης και αντίδρασης του φοιτητικού κινήματος στις αποφάσεις των οργάνων του Πανεπιστημίου, ενώ ο φοιτητικός σύλλογος στερείται οποιασδήποτε νομιμοποίησης για την διεκδίκηση συλλογικών συμφερόντων.

Ø    Για τη λειτουργία του Πανεπιστημίου

·      Αξιολόγηση διδακτικού έργου από φοιτητές/τριες***

(Άρθρο Δ21) Προβλέπεται η ανά τακτά χρονικά διαστήματα αξιολόγηση του διδακτικού έργου των διδασκόντων από τους φοιτητές/τριες, γεγονός που προετοιμάζει το έδαφος για ένα/μια φοιτητη/τρια «ρουφιάνο» που θα καταδεικνύει οποιονδήποτε οραματίζεται και πραγματοποιεί ένα σύστημα διδασκαλίας πιο ριζοσπαστικό, ένα φοιτητή/τρια που δε θα συμπορεύεται αλληλέεγυα με καθηγητές/τριες και εργαζομένους/ες στην πορεία για το χτίσιμο του Πανεπιστημίου των αναγκών της σύνολης κοινότητας.

·      Καθαριότητα, φύλαξη και συντήρηση των Πανεπιστημιακών εγκαταστάσεων

(Άρθρο ΙΑ5) Ρητά προβλέπεται η παροχή των συγκεκριμένων υπηρεσιών με outsourcing. Η είσοδος των επιχειρήσεων στο Δημόσιο Πανεπιστήμιο είναι γεγονός και θεσμοθετείται με το συγκεκριμένο άρθρο για τις υπηρεσίες φύλαξης, καθαριότητας και συντήρησης. Με αυτόν τον τρόπο ανοίγει ο δρόμος για τη σταδιακή ιδιωτικοποίηση όλων των παρεχόμενων υπηρεσιών.

·      Άσυλο

Το άσυλο στο χώρο του Πανεπιστημίου θεωρείται ανύπαρκτο για τα Όργανα διοίκησης, δεδομένου ότι δεν αναφέρεται σε κανένα σημείο του οργανισμού. Καταλύεται κάθε έννοια προστασίας του πανεπιστημιακού χώρου από τις αυταρχικές παρεμβάσεις της κρατικής εξουσίας.

·      Έρευνα

Όλο το Ε’ κεφάλαιο του οργανισμού αφιερώνεται στην έρευνα στο Πανεπιστήμιο. Το εξαιρετικά ασαφές αυτό κεφάλαιο, γενικευτικά αναφέρεται στην ερευνητική αποστολή του Πανεπιστημίου και τους πόρους της, ενώ δεν θέτει κανέναν απολύτως περιορισμό στα ερευνητικά προγράμματα. Ούτε ο σεβασμός στην ανθρώπινη ζωή δεν προτάσσεται ως όριο στην ερευνητική αποστολή του ιδρύματος.

·      Επιτροπή δεοντολογίας

Το κεφάλαιο Ι εκθέτει γενικευτικά αρχές σχετικά με την δεοντολογία, τη διαφάνεια και την ποιότητα στην παρεχόμενη εκπαίδευση. Προβλέπει επίσης τη συγκρότηση και σχετικής επιτροπής με ασαφή καθήκοντα (άρθρο Γ16). Στο άρθρο Ι3 αναφέρεται ότι «θεωρείται αυτονόητο ότι κανένας εργαζόμενος στο Πανεπιστήμιο δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να τοποθετεί τις δικές του προτεραιότητες πάνω από αυτές του Πανεπιστημίου. Το προσωπικό του Πανεπιστημίου πρέπει να καταβάλλει κάθε προσπάθεια να διαχωρίσει τις προσωπικές του πεποιθήσεις από τα επαγγελματικά του καθήκοντα, έτσι ώστε αυτές να μην επηρεάζουν με αρνητικό τρόπο την εκπλήρωση της αποστολής του». Ουσιαστικά απαιτείται από τον/την εργαζόμενο/η να είναι απλά άλλο ένα γρανάζι στην ακαδημαϊκή καθημερινοτήτα, στερούμενος/η προσωπικές απόψεις και ιδεολογίες κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του/της.

·      Συνεδριάσεις συλλογικών οργάνων

(Άρθρο Γ5,3) Ο οργανισμός προβλέπει ότι «συνεδρίαση συλλογικού οργάνου στην οποία παρίστανται πρόσωπα που δεν αποτελούν μέλη του οργάνου δεν είναι νόμιμη». Αυτομάτως, με την εν λόγω ρύθμιση ο/η φοιτητής/τρια αποκλείεται από κάθε διαδικασία απόφασης των συλλογικών οργάνων διοίκησης, αφού δεν θα μπορεί όχι μόνο να παρίσταται στις συνεδριάσεις τους και να παρεμβαίνει, αλλά ούτε και να ενημερώνεται για τα όντως τεκταινόμενα στις κλειστές συνεδριάσεις.

·      Ορισμός και ανάδειξη εκπροσώπων στα Συλλογικά Όργανα

(Άρθρο Γ3) Μοναδική πρόβλεψη για τη φοιτητική εκπροσώπηση στα συλλογικά όργανα υπάρχει μέσω διορισμού εκπροσώπου από ενιαίο ψηφοδέλτιο. Ο οργανισμός αφήνει τη δυνατότητα στους/στις φοιτητές/τριες να διεξάγουν εκλογές με οποιοδήποτε άλλο τρόπο, ωστόσο, αυτομάτως στερούνται την εκπροσώπηση στα συλλογικά όργανα διοίκησης. Δηλαδή « το συλλογικό όργανο έχει νόμιμη συγκρότηση και συνεδιάζει εγκύρως χωρίς τους εκπροσώπους των φοιτητών. Ο αριθμός των εκπροσώπων αυτών δεν λαμβάνεται υπ’όψη για τον υπολογισμό της απαρτίας και της πλειοψηφίας». Δηλαδή, αν οι φοιτητές/τριες επιλέξουν να μη συμορφωθούν με το Ν. Αρβανιτόπουλου και προχωρήσουν στη διαμόρφωση Δ.Σ όπως συμβαίνει ακόμα στις σχολές του ΕΚΠΑ, θα στερούνται οποιαδήποτε παρέμβαση και εκπροσώπηση στα συλλογικά όργανα.

 Εμείς ως Αριστερή Ενότητα θέλουμε ένα διαφορετικό πανεπιστήμιο που θα χωράει όλους και όλες. Ένα πανεπιστήμιο χωρις δίδακτρα και διαγραφές που φοιτητές καθηγητές και εργαζόμενοι θα μπορούν να  συναποφασίζουν για το μέλλον του. Ανοικτό σε κάθε διαφορετική άποψη έχοντας ως πρόταγμά του  την αλληλεγγύη και την δημόσια και δωρεάν χωρις εξαιρέσεις γνώση.

 Στο πανεπισήμιο του μέλλοντος δεν θα χωράνε οι περικοπές, η καθοδηγούμενη γνώση, οι απολύσεις, τα πειθαρχικά συμβούλια οι διαγραφές φοιτητών. Το πανεπιστήμιο του μέλλοντος θα είναι ένα πανεπιστήμιο κομμένο και ραμένο στα μέτρα της κοινωνίας. Κομμένο και ραμένο στα μέτρα μας.